Zwichnięcia i nadwerężenia to codzienność

Dla dorosłych
Bóle ciała

Jeżeli kiedykolwiek zdarzyło Ci się ćwiczyć, istnieje spora szansa, że czasem przydarzyło Ci się zwichnięcie albo nadwerężenie. To najczęstszy rodzaj kontuzji sportowych, ale do takiego urazu może dojść również podczas wykonywania codziennych czynności wskutek uszkodzenia mięśni przy pracy, obowiązkach domowych i zajęciach ogrodowych.

Zwichnięcie i nadwerężenie często odczuwa się tak samo, ale są to różne schorzenia, ponieważ mogą dotyczyć różnych struktur w naszym organizmie.

Nadwerężenia wynikają z uszkodzenia mięśni lub ścięgien. Ścięgno to pasmo tkanki łącznej, które łączy mięsień z kością.

Zwichnięcia natomiast są spowodowane uszkodzeniem więzadeł. Są to pasma tkanki łącznej, które łączą kości ze sobą w obrębie stawu.

Czym różni się zwichnięcie od nadwerężenia?

Zarówno nadwerężenia, jak i zwichnięcie wynika z naciągnięcia lub zerwania tkanki, przy czym w przypadku nadwerężenia uszkodzoną tkanką jest mięsień lub ścięgno, a w przypadku zwichnięcia tkanką tą jest więzadło.

Nadwerężenie

Ostre nadwerężenie występuje bezpośrednio po uszkodzeniu mięśnia lub ścięgna. Może być skutkiem upadku, skręcenia (na przykład ciężkiego lądowania po skoku) lub przeciążenia, które może wystąpić przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów. Nadwerężenia mogą mieć także charakter przewlekły, rozwijając się w czasie wskutek przeciążenia mięśni i ścięgien podczas wykonywania powtarzalnych ruchów.

Osoby z nadwerężeniami mogą odczuwać ból, skurcze mięśni, osłabienie mięśni, stan zapalny lub dolegliwości skurczowe. Mięśnie, które często są nadwerężane, znajdują się w plecach, ścięgnie podkolanowym, łokciu (zwłaszcza przy sportach rakietowych lub czynnościach wymagających rzucania) oraz dłoni (zwłaszcza przy sportach, które wymagają chwytania, takich jak gimnastyka, golf lub wiosłowanie).

Zwichnięcia

Zwichnięcia są spowodowane naciągnięciem, a czasami zerwaniem więzadeł. Typowe objawy to: ból, siniaki, obrzęk i stan zapalny. Stawy najbardziej narażone na zwichnięcie zależą od wykonywanych czynności. Na przykład: skakanie (w biegu przez płotki, w siatkówce czy koszykówce) albo bieganie na nierównej nawierzchni może skutkować zwichnięciem stopy, kolana lub kostki, a upadek na wyciągniętą dłoń może spowodować zwichnięcie nadgarstka.

Jak bardzo poważny jest mój uraz?

Zwichnięcia i nadwerężenia klasyfikuje się od pierwszego do trzeciego stopnia, w zależności od zakresu uszkodzenia tkanki.

Stopień pierwszy: ścięgna, mięśnie lub więzadła zostały przeciążone, ale być może nie są zerwane, albo zostały tylko naderwane. Ból jest często łagodny, a obrzęk lub zasinienie są zwykle niewielkie albo wcale nie występują. Przy zwichnięciu lub nadwerężeniu pierwszego stopnia prawdopodobnie możesz obciążać staw, ponieważ jest nadal stabilny.

Stopień drugi: włókna tkanek zostały naciągnięte i częściowo zerwane. Takim urazom zwykle towarzyszą siniaki, obrzęk i umiarkowany ból, a przy tym możesz mieć trudności z używaniem uszkodzonego stawu lub mięśnia.

Stopień trzeci: poważne nadwerężenie lub zwichnięcie, w którym doszło do prawie całkowitego zerwania ścięgna lub więzadła. Nic dziwnego, że taki uraz zwykle powoduje silny ból, obrzęk i zasinienie, i nie jesteś w stanie używać uszkodzonej części ciała. Takie nadwerężenia i zwichnięcia są poważne oraz często wymagają interwencji chirurgicznej i rehabilitacji.

Jeżeli nie masz pewności, czy nadwerężenie lub zwichnięcie jest poważne, albo cokolwiek budzi Twój niepokój, zasięgnij porady lekarza.

Zapobieganie zwichnięciom i nadwerężeniom

Minimalizuj ryzyko potknięć i upadków, nosząc odpowiednie obuwie: powinno być dobrze dopasowane, a gdy bieżnik jest zużyty należy wymienić je na nowe.
Opaski lub klamry mogą pomóc w zapobieganiu urazom, zwłaszcza u osób, które doświadczyły zwichnięcia w przeszłości.
Unikaj biegania na nierównych nawierzchniach.
Nie ćwicz ani nie uprawiaj sportu w przypadku zmęczenia lub gdy odczuwasz ból.
Stosuj lub noś sportowe wyposażenie ochronne.

Co robić, jeśli doszło do nadwerężenia lub zwichnięcia?

RICE: RICE oznacza: rest, ice,compression i elevation (odpoczynek, lód, ucisk i uniesienie/podniesienie). To pierwsze, co należy zrobić w przypadku urazu mięśnie lub stawu. Najlepiej przestać ćwiczyć i ograniczyć inne rodzaje aktywności na pewien czas, oraz przykładać na chore miejsce okład z lodu na 10 minut, co 1-2 godziny, kontynuując do maksymalnie 48 godzin. Zabandażuj miejsce urazu lub użyj elastycznej opaski jako materiału uciskowego – to pomoże zmniejszyć obrzęk. W miarę możliwości chore miejsce powinno być uniesione powyżej poziomu serca, na przykład poprzez ułożenie kończyny na poduszce. Dzięki temu można także zmniejszyć obrzęk.

Leki przeciwbólowe: dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, takie jak Nurofen, mogą pomóc uśmierzyć ból po nadwerężeniu lub zwichnięciu. Leki przeciwbólowe typu Nurofen mają działanie przeciwzapalne, dzięki czemu redukują także stan zapalny. Niektóre środki przeciwzapalne są dostępne nie tylko w formie tabletek, ale także w postaci żelu lub plastra, który można nałożyć na skórę wokół nadwerężenia lub zwichnięcia.

Zgłoś się do lekarza: warto sprawdzić nadwerężenie lub zwichnięcie, zwłaszcza jeżeli przypuszczasz, że może to być uraz drugiego lub trzeciego stopnia. Łagodne nadwerężenia i zwichnięcia mogą nie wymagać pomocy medycznej, chyba że w ciągu pierwszych 24 godzin nastąpi pogorszenie objawów – ale w razie wątpliwości zasięgnij porady lekarza.

Ważne informacje

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady medycznej. Wszystkie informacje przedstawione na tych stronach internetowych nie służą do postawienia diagnozy ani doboru rodzaju leczenia. We wszelkich sprawach związanych ze zdrowiem należy zawsze skonsultować się z lekarzem.