Prawidłowa temperatura u dziecka. Mierzenie i pomiary

Jaka temperatura jest normalna u niemowląt?

Temperatura ciała niemowląt wynosi między 36,5-37,5°C. Temperatura wynosząca 38,0°C lub więcej u maluszka w wieku poniżej trzech miesięcy oraz 38,5°C lub więcej u starszych niemowląt jest uważana za gorączkę (2).

Jeżeli Twoje dziecko wykazuje oznaki gorączki, zmierz mu temperaturę termometrem; termometr cyfrowy może okazać się najłatwiejszy w obsłudze i najbardziej precyzyjny. Prawidłowy poziom temperatury różni się w zależności od tego, czy mierzymy temperaturę głęboką czy temperaturę na powierzchni ciała. Warto więc wiedzieć, na co zwrócić uwagę, zależnie od miejsca dokonywania pomiaru.

• Zakres prawidłowej temperatury przy pomiarze termometrem dousznym wynosi 35,8-38,0°C (3).
• Zakres prawidłowej temperatury w ustach wynosi 35,5-37,8°C (3).
• Zakres prawidłowej temperatury pod pachą wynosi 34,7-37,3°C (3).
• Przy pomiarze doodbytniczym zakres prawidłowej temperatury wynosi 36,6-38,0°C (3).

Jak zawsze, w razie wątpliwości zasięgnij porady lekarza.

Jakie rodzaje termometrów są dostępne - jak mierzyć prawidłowo temperaturę u dziecka?

Istnieje kilka metod pomiaru temperatury u niemowląt, na przykład w odbycie, pod pachą, w uchu lub na czole (4). Wybór metody może zależeć od używanego termometru.

• Termometr cyfrowy – bardzo szybki i bardzo precyzyjny. Tego typu termometry są generalnie używane do pomiaru w odbycie lub pod pachą.
• Termometr douszny – to najszybszy sposób na zmierzenie temperatury u niemowlęcia, ponieważ odczyt jest dostępny w ciągu zaledwie 1 sekundy. Ten typ termometru jest jednak kosztowny i trzeba postępować ściśle zgodnie z instrukcją, aby mieć pewność co do dokładności odczytu. Nagłe ruchy w czasie pomiaru (częste u niemowląt) mogą wpływać niekorzystnie na dokładność pomiaru.
• Termometr paskowy – są to bardzo podstawowe termometry, które wystarczy przyłożyć do czoła dziecka, ale ich stosowanie nie jest zalecane - nie jest to najlepsze miejsce pomiaru.
• Termometr rtęciowy – ta metoda jest bardzo przestarzała i nie jest już używana. Może być niebezpieczna ze względu na ryzyko rozbicia termometru na drobne kawałki szkła i uwolnienia trującej rtęci. Nigdy nie używaj termometrów rtęciowych (5).

Jak często należy sprawdzać temperaturę u niemowląt?

Gdy Twoje dziecko ma gorączkę, regularnie sprawdzaj mu temperaturę i jego stan, aby mieć pewność, że wszystko jest w porządku – jakkolwiek ważne jest, aby dziecko mogło jak najwięcej odpoczywać, co pomaga w zwalczeniu infekcji lub wirusa wywołującego gorączkę. Jak to pogodzić? Obserwuj swoje dziecko w stanie czuwania jak i snu - zwróć uwagę na to jak się zachowuje, czy regularnie oddycha. Mierz temperaturę za każdym razem gdy jest wyraźnie rozdrażnione, gdy zmienia się wyraźnie jego stan i zachowanie. Nie musisz mierzyć temperatury w czasie snu, jeśli gorączka nie przeszkadza maluchowi w śnie - nie trzeba też podawać leków przeciwgorączkowych. Jeśli jednak sen trwa dłużej niż zwykle, albo dziecko zasypia o nietypowej poprze, sprawdzaj od czasu do czasu czy się wybudza, oferuj coś do picia i wówczas monitoruj temperaturę. Odnotowuj godziny pomiarów i wysokość gorączki - te informacje mogą być pomocne w czasie konsultacji lekarskiej.   

Okropnie jest patrzeć na złe samopoczucie maluszka, ale pamiętaj, że większość dzieci upora się z gorączką w ciągu kilku dni bez dodatkowego leczenia. Jeżeli Twoje dziecko ma mniej niż sześć miesięcy i ma wysoką temperaturę, natychmiast zgłoś się do lekarza. W przypadku starszych niemowląt zadbaj o komfort dziecka, zachęcaj do przyjmowania dużych ilości płynów, aby zapobiec odwodnieniu. W razie wątpliwości skontaktuj się z lekarzem. Możesz podać maluchowi leki przeciwgorączkowe, albo sprawić zimne okłady np. na pachwinach.

Pamiętaj, gorączka sama w sobie nie jest niebezpieczna dla dziecka - to naturalna reakcja obronna organizmu. Natomiast jej przyczyny mogą być bardzo różne - od błahych infekcji wirusowych po poważne choroby, takie jak sepsa. To raczej objawy towarzyszące gorączce i zachowanie dziecka pomiędzy szczytami gorączki decydują o konieczności konsultacji lekarskiej. Pilnie skieruj się po pomoc medyczną jeśli:

• występuje sztywność karku, nadwrażliwość na dotyk (dziecko jest niespokojne, nie uspakaja się na rękach rodzica) lub światło razi je w oczy
• ma wyraźnie uniesione ciemiączko, które wygląda jak guz na głowie (czasem można także zaobserwować jego pulsowanie)
• ma intensywne wymioty i odmawia przyjmowania dużych ilości płynów lub wymiotuje od razu wszystkim co podajemy do picia
• ma wysypkę, szczególnie taką, która nie blednie pod uciskiem
• jest bardzo senne, nie wybudza się do karmienia, zasypia w czasie zabawy/ rozmowy, śpi dużo więcej niż zwykle
• ma trudności z oddychaniem
• skarży się na ból, który ogranicza poruszanie lub nie ustępuje po podaniu leku przeciwbólowego.

 Zabierz dziecko do lekarza również wtedy, gdy:

• gorączka dochodzi do 40°C, ale dziecko nie ma żadnych innych objawów
• dziecko ma gorączkę od ponad dwóch dni
• samopoczucie dziecka wydaje się pogarszać
• wystąpiły drgawki gorączkowe (napady zdarzające się podczas gorączki).

Dziecko ma podwyższoną temperaturę. Kiedy udać się do lekarza?

W przypadku podwyższonej temperatury u dziecka, istnieje kilka sytuacji, w których powinieneś/powinnaś skonsultować się z lekarzem:

• Jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące i ma temperaturę powyżej 38.0°C. Niemowlęta w tym wieku potrzebują natychmiastowej oceny medycznej przy jakiejkolwiek gorączce.
• Jeśli dziecko ma między 3 a 6 miesięcy i ma temperaturę powyżej 39.0°C, lub objawy wydają się poważne (takie jak trudności z oddychaniem, odmowa jedzenia, wyraźny płacz, wyglądają na bardzo chore).

Dziecko ma powyżej 6 miesięcy i ma gorączkę powyżej 39.0°C, która nie ustępuje po 24 godzinach, lub której towarzyszą inne objawy, takie jak ból ucha, ból gardła, ból głowy, ból brzucha, wymioty, biegunka, wysypka, ból kończyn, trudności z oddychaniem lub inne znaki infekcji.

W każdym wieku, jeśli dziecko ma gorączkę i wykazuje oznaki odwodnienia, takie jak suchość w ustach, brak moczu przez 8 godzin (lub mniej niż 6 mokrych pieluch na dzień), brak łez podczas płaczu, osłabienie, senny wygląd.

Jeżeli dziecko ma gorączkę i sztywność karku, jest bardzo ospałe lub trudno go obudzić, ma powtarzające się wymioty lub drgawki, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Należy pamiętać, że w trakcie ząbkowania może pojawić się wysoka gorączka. Wtedy warto podać maść, która ma działanie przeciwbólowe i działanie przeciwzapalne. Pamiętaj, że u dziecka następuje zmiana zachowania.

Pamiętaj, że to są tylko wytyczne i powinieneś/powinnaś skontaktować się z lekarzem, jeśli jesteś zaniepokojony/a stanem zdrowia swojego dziecka. Lepiej jest być bezpiecznym i zwrócić się o pomoc medyczną, jeśli masz jakiekolwiek obawy.

Jak długo wysoka temperatura ciała może utrzymywać się u dziecka?

Większość chorób charakteryzujących się występowaniem gorączki trwa od 3 do 5 dni. W tym okresie najczęściej możliwe jest ustalenie głównej przyczyny choroby i wprowadzenie odpowiedniego leczenia lub obserwacja ustąpienia gorączki bez interwencji medycznej. U dzieci, choroby z gorączką najczęściej mają łagodny charakter i są spowodowane zakażeniem wirusowym. W takich przypadkach zalecane jest dokładne monitorowanie stanu dziecka, okazjonalne stosowanie leków przeciwgorączkowych, dbanie o odpowiednie odżywianie oraz zapewnienie odpowiedniego odpoczynku. Jednak zdarzają się sytuacje, w których gorączka nie ma ustalonego źródła i utrzymuje się nawet przez 3 tygodnie.

Choroby dziecięce przebiegające z gorączką

Wiele chorób dziecięcych może przebiegać z gorączką. Oto niektóre z nich:

• Grypa i przeziębienie - w tym przypadku gorączce towarzyszą objawy takie jak katar, kaszel i ogólne osłabienie,
• Ospa wietrzna (półpasiec) - tutaj gorączka utrzymuje się zanim pojawiają się charakterystyczne krosty,
• Szkarlatyna - tę bakteryjną infekcję gardła charakteryzuje podwyższona temperatura, ból gardła i wysypka.. Występuje często u dzieci w wieku szkolnym,
• Odra - ta poważna choroba wirusowa zaczyna się od wzrostu temperatury, kaszlu, kataru i zapalenia oczu, po czym pojawia się charakterystyczna wysypka,
• Różyczka - pojawia się gorączka u dziecka i wysypka,
• Trzydniówka (różeola) - ta choroba wirusowa powoduje podwyższenie temperatury ciała - tzw. gorączka trzydniowa, która trwa kilka dni, a następnie po jej ustąpieniu pojawia się wysypka,
• Zapalenie ucha - ta częsta choroba u dzieci może powodować gorączkę/ stan podgorączkowy, ból ucha i niepokój,
• Angina (Zapalenie migdałków podniebiennych) - ta choroba bakteryjna powoduje, że dziecko gorączkuje, ma ból gardła i trudności w połykaniu,
• Zakażenie układu moczowego - mogą one powodować gorączkę, ból brzucha lub ból podczas oddawania moczu,
• Zapalenie płuc - te poważną choroba charakteryzuje wysoka temperatura, kaszel, duszności i ogólne osłabienie.

Wszystkie te choroby wymagają konsultacji z lekarzem. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub obawy dotyczące stanu zdrowia swojego dziecka, powinieneś/powinnaś skonsultować się z lekarzem.