Zwichnięcie a skręcenie u dziecka: różnice i leczenie

Na czym polegają skręcenia i zwichnięcia?

Do skręcenia lub zwichnięcia dochodzi, gdy dziecko nieprawidłowo przeniesie siłę działającą na staw, na przykład podczas nagłych ruchów skrętnych, czy prób dźwigania przedmiotów. Może być także skutkiem potknięcia lub upadku.

Aktywne dzieci mogą skręcić lub zwichnąć sobie coś podczas biegania po nierównym podłożu, wspinania się na meble, upadku ze schodów czy krawężnika lub uprawiania sportu. Uszkodzenie stawu często powstaje podczas skakania na trampolinie lub “dmuchańcach”, szczególnie jeśli jednocześnie korzysta z nich więcej dzieci.

Definicja skręcenia

Skręcenie stawu to uraz, który polega na nadmiernym rozciągnięciu lub uszkodzeniu więzadeł wokół stawu. W przypadku skręcenia, stabilność zostaje tymczasowo zaburzona, co może prowadzić do bólu, obrzęku i trudności w poruszaniu się. Skręcenie stawu może wystąpić w różnych stawach ciała, takich jak stawy kolanowe, kostki, nadgarstki czy staw skokowy.

W zależności od zakresu i rodzaju uszkodzenia struktur stawowych wyróżniamy 4 stopnie skręcenia stawu. W pierwszym stopniu dochodzi do naciągnięcia torebki stawowej i więzadeł. Drugi stopień charakteryzuje rozerwanie torebki stawowej. W stopniu trzecim oprócz rozerwania torebki stawowej obserwuje się także naderwanie lub rozerwanie więzadeł. Czwarty stopień to złamanie awulsyjne, czyli oderwanie fragmentu kostnego w wyniku silnego pociągnięcia jego przyczepu.

Definicja zwichnięcia

Zwichnięcie stawu to uraz, w którym kości stawowe tracą swoje naturalne położenie i zostają przemieszczone względem siebie. Jest to poważne uszkodzenie, które często prowadzi do znacznego bólu, obrzęku i utraty funkcji stawu. Zwichnięcia stawów mogą wystąpić w różnych częściach ciała, takich jak stawy ramienna, biodrowe, łokciowe czy staw skokowy. W przypadku zwichnięcia stawu, więzadła, torebka stawowa i inne struktury w obrębie stawu mogą ulec uszkodzeniu, co wymaga profesjonalnego leczenia, często włączając interwencję chirurgiczną (np. gdy nastąpi rozerwanie torebki stawowej lub rozerwanie więzadeł).

Objawy skręcenia stawu

Oto niektóre z typowych objawów skręcenia stawu:

• ból wokół urażonego obszaru. Ból może być ostry, kłujący lub pulsujący, i może nasilać się podczas ruchu lub obciążenia stawu
• obrzęk - może być widoczny na zewnątrz, jako powiększenie i zaczerwienienie stawu, oraz odczuwalny podczas dotyku
• skręcenie stawu może prowadzić do trudności w poruszaniu się, zwłaszcza w przypadku stawów nóg lub rąk. Może być bolesne lub niemożliwe wykonywanie pełnego zakresu ruchu w urażonym stawie
• po skręceniu stawu mogą pojawić się siniaki wokół obszaru urazu.

Rozpoznanie skręcenia stawu stawiane jest na podstawie badania przedmiotowego oraz obrazu USG stawu.

Objawy zwichnięcia stawu

U Twojego dziecka mogło dojść do nadwyrężenia lub zwichnięcia, jeżeli:

• skarży się na nagły, silny ból w części ciała, której przed chwilą używało (np. w kostce lub nadgarstku)
• nie jest w stanie obciążyć części ciała, która uległa urazowi
• narzeka na ból w części ciała po forsownej aktywności (np. po uprawianiu sportu)
• obserwujesz obrzęk stawu
• skutkiem zwichnięcia może być także uszkodzenie nerwów lub naczyń krwionośnych kończyny urazowej.

W celu dokonania diagnozy zwichnięcia stawu konieczne jest wykonanie badania fizykalnego oraz badania USG i RTG stawu.

Skręcenie czy zwichnięcie stawu? Czym się różnią?

Ich objawy są podobne, a ból często odczuwa się tak samo, ale skręcenie i zwichnięcie to różne schorzenia, ponieważ dotyczą różnych struktur organizmu.

Skręcenie wynika z naciągnięcia i czasem uszkodzenia przyczepów mięśni, ścięgien (pasm tkanki łączących mięsień z kością) i torebki stawowej. Powierzchnie stawowe (końce kości) pozostają jednak na swoim miejscu.  

Z kolei zwichnięcia są spowodowane większą siłą i uszkodzeniem struktur stawu z przemieszczeniem powierzchni stawowych (czyli zakończeń kości) względem siebie.      

Kostki i nadgarstki łatwo ulegają skręceniu lub zwichnięciu.

Osobnym typem urazu jest nadwyrężenie - silne przeciążenie i naciągnięcie mięśni lub ścięgien, np. przy forsownym wysiłku i dźwiganiu. Nadwyrężeniu częściej ulegają dorośli niż dzieci. Typowe miejsca, w których dochodzi do nadwyrężenia, to: plecy, szyja, ramiona i nogi. Dochodzi wtedy do zablokowania fizjologicznego zakresu ruchu, a w nadwyrężonym miejscu można poczuć bolesny opór. W przypadku nadwyrężenia dobrze jest wykonywać ćwiczenia wzmacniające.

Jak pomóc przy nadwyrężeniu, skręceniu lub zwichnięciu?

Zastosuj zasadę RICE natychmiast po nadwyrężeniu, skręceniu lub zwichnięciu u dziecka a następnie skonsultuj się z lekarzem:

• Rest (odpoczynek) – nakłoń dziecko, aby przestało ruszać częścią ciała, która jest nadwyrężona lub zwichnięta. Unikaj obciążania uszkodzonego miejsca przez pierwsze dwa dni.
• Ice (lód) – przykładaj lód, aby schłodzić miejsce urazu. Zimno pomoże ograniczyć obrzęk na wczesnych etapach. Okład stosuj każdorazowo przez maksymalnie 20 minut.
• Compression (ucisk) – zapewnij dodatkowe wsparcie dla miejsca urazu, uciskając je bandażem. Gdy miejsce urazu jest dobrze zawinięte, ucisk może zapobiec obrzękowi lub go zmniejszyć. Ucisk nie powinien ograniczać napływu krwi do kończyny - sinienie, drętwienie, uczucie zimna czy silne pulsowanie w obrębie owiniętej kończyny to oznaki, że opaska jest za ciasna. Jeśli nie masz wprawy w bandażowaniu - nie musisz wykonywać tego samodzielnie, udaj się po pomoc do lekarza.
• Elevation (elewacja) – postaraj się trzymać miejsce urazu na podwyższeniu, podkładając poduszkę. Dzięki temu ograniczysz obrzęk.

W przypadku zwichnięcia stawu ważne jest także jego unieruchomienie.

Nurofen dla dzieci Forte Truskawkowy zawiesina doustna, może przynieść czasową ulgę w bólu i stanie zapalnym. Nasilenie objawów bólowych w miejscu urazu jest wyraźną wskazówką, aby natychmiastowo skontaktować się z lekarzem.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Czasami trudno odróżnić skręcenie od zwichnięcia czy nawet od złamania kości. Samodzielnie stawiane diagnozy nie zawsze są prawidłowe. W razie urazu z wyraźnymi dolegliwościami bólowymi lub obrzękiem stawu - zabierz dziecko do lekarza.

Leczenie skręcenia stawu

Leczenie skręcenia stawu zależy od stopnia uszkodzenia i zaangażowanego stawu. W niektórych przypadkach wystarczy odpoczynek, stosowanie lodu i unieruchomienie stawu. W bardziej poważnych przypadkach może być konieczne wykonanie zabiegu chirurgicznego lub zastosowanie opatrunków gipsowych. Ważne jest, aby ustalić z lekarzem dalszy przebieg leczenia.

Rehabilitacja jest ważną częścią procesu powrotu do pełnej sprawności po skręceniu stawu. Fizjoterapeuta pomoże w przywracaniu zakresu ruchu, poprawie siły mięśniowej oraz zapobieganiu dalszym urazom. Ćwiczenia rehabilitacyjne są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i stopnia uszkodzenia stawu.

Leczenie zwichnięcia stawu

Leczenie zwichnięcia stawu jest zależne od rodzaju i stopnia zwichnięcia oraz zaangażowanego stawu. W przypadku łagodnych zwichnięć, które nie powodują uszkodzenia więzadeł lub innych struktur stawowych, może być wystarczające zastosowanie opatrunku stabilizującego, odpoczynku i terapii rehabilitacyjnej. W bardziej poważnych przypadkach, gdy dochodzi do uszkodzenia więzadeł lub struktur stawowych, może być konieczne leczenie operacyjne. W takich sytuacjach chirurg może dokonać redukcji zwichnięcia oraz naprawy uszkodzonych tkanek, aby przywrócić stabilność stawu. Po leczeniu zwichnięcia stawu, ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza, i kontynuowanie rehabilitacji w celu pełnego powrotu zakresu ruchu w stawie.

Rehabilitacja po zwichnięciu stawu jest kluczowa dla pełnego powrotu do sprawności i przywrócenia stabilności stawu. Podczas rehabilitacji stosuje się różnorodne techniki i ćwiczenia, które mają na celu wzmacnianie mięśni, przywracanie zakresu ruchu oraz poprawę koordynacji i równowagi. Fizjoterapeuta opracuje spersonalizowany program rehabilitacyjny, uwzględniający indywidualne potrzeby pacjenta i stopień zwichnięcia, w celu maksymalnego przywrócenia funkcji stawu.